Giao dịch hay Trading là một công việc không quá khó để tiếp cận và thực hiện, nhưng rất khó để trở thành một trader thành công. Bởi lẽ, giao dịch không chỉ đòi hỏi yếu tố kỹ thuật mà còn cần vượt qua nhiều thử thách về tâm lý. Tất nhiên, không phải tất cả trader thành công trên thị trường đều là người có lý trí và làm chủ tâm lý. Nhưng có thể khẳng định rằng, những trader thất bại, thua lỗ thường là người không kiểm soát được tâm lý và lý trí khi cần thiết.
Bản chất của Trading: Giao dịch luôn có tỷ lệ thắng thua
Hiểu về bản chất thị trường là luôn biến động không ngừng và không thể dự đoán trước. Thứ hai, hiểu về bản chất của việc giao dịch là không tồn tại “điều tuyệt đối”, nghĩa là không có sự chắc chắn về kết quả của một vị thế giao dịch. Luôn có tỷ lệ dự đoán sai, hoặc thậm chí thao tác sai, thời điểm sai, v.v.
Vì thế, điều bạn cần là tư duy của một trader. Thứ bạn cần chuẩn bị trước khi bắt đầu là nhận thức đúng về bản chất thị trường và bản chất của công việc này.
Vậy chẳng nhẽ cứ dựa vào tỷ lệ xác suất để đưa ra quyết định?
Không. Điểm cốt lõi trong giao dịch đầu tư là quản lý tài sản. Trong trường hợp điều kiện cho phép, dùng một phần tài sản để giao dịch nhằm gia tăng giá trị tài khoản.
Đúng vậy, điều bạn cần làm là gia tăng tài sản và tăng trưởng tài khoản giao dịch. Quản lý rủi ro tốt, điều chỉnh mức rủi ro ở mức tài khoản của bạn có thể “chịu” được.
Nếu rủi ro cao nhưng tài khoản của bạn vẫn tăng trưởng và có lãi, thì cần xem xét liệu mức tăng trưởng đó có ổn định lâu dài không và không bị ảnh hưởng bởi các trường hợp cực đoan.
Đó là một trong những mục tiêu mà một trader thành công luôn hướng tới.
Ví dụ, một trader giỏi tên là Rinly tại Mỹ, đã đạt được lợi nhuận khá tốt trong vài năm giao dịch tài chính, với mức vốn trong tài khoản giao dịch lên tới 2 triệu đô.
Tuy nhiên, Rinly đã mất hết và bị cháy tài khoản khi giao dịch Forex với đòn bẩy, và giao dịch với khối lượng quá cao so với hạn mức an toàn của tài khoản.
Cháy tài khoản chỉ trong 1 ngày là điều hoàn toàn có thể xảy ra khi tham gia giao dịch Forex với đòn bẩy.
Trong trường hợp của Rinly, hiển nhiên là anh ta đã dự đoán sai về thị trường. Nhưng anh ta phạm một sai lầm nghiêm trọng khác là không cắt lỗ mà lại thêm vị thế mới để gỡ thua và đưa tài khoản trở về mức “Break-even” hòa vốn.
Cách làm này không có tác dụng trong điều kiện thị trường diễn biến theo hướng chưa từng xảy ra trong lịch sử.
Tư duy ngược, hiểu về bản chất thị trường
Hai nhà đầu tư nổi tiếng trong lĩnh vực tài chính, Munger và Buffett, đều khuyên rằng “Khi thị trường sợ hãi thì hãy tham lam, khi thị trường tham lam thì hãy sợ hãi…”
Tất nhiên, khái niệm này có lẽ rất dễ hiểu nhưng để thực hiện được thì rất khó, vì chính chúng ta là một phần của thị trường. Chúng ta, những nhà đầu tư, tạo nên thị trường và khiến thị trường trở nên sôi động. Vậy làm sao để tư duy ngược dòng, đi trái lại với thị trường?
Ngoài ra, sợ hãi và tham lam luôn tồn tại trong mỗi con người. Vậy cần định nghĩa như thế nào để “sợ hãi” và “tham lam”? Mức độ nào thì chúng ta nên đi ngược lại với đám đông?
Sự thật là, những thứ mà đa số mọi người không hiểu hoặc không tin có thể là những cơ hội tốt nhất.
Ví dụ, những phán đoán về xu hướng thị trường có vẻ không phù hợp với thực tế, nhưng sau khi phân tích nghiêm túc theo hướng ngược lại, lại là đúng. Những người có tầm nhìn sâu sắc sẽ nắm bắt được cơ hội như vậy.
Vào ngày 10/6, Gary đã đưa ra cảnh báo về thị trường chứng khoán một lần nữa. Ông nói rằng hiện tại thị trường chứng khoán đã tăng lên mức mà cả những trader chuyên nghiệp cũng không hiểu nổi. Sau khi xem xét kỹ càng, ông phát hiện ra đó thực chất là do nhà đầu tư cá nhân thổi phồng giá cổ phiếu.
Bên dưới vẻ ngoài của một thị trường phát triển, lại ẩn chứa sự điên rồ giống như bong bóng dot-com trước khi vỡ ra năm 1999. Và quả nhiên, vào ngày 12/6, chỉ số Dow Jones của Mỹ giảm 6,9%, lúc đỉnh điểm đã gần chạm mức ngưng giao dịch, chỉ số S&P 500 giảm 5,89%, và chỉ số Nasdaq giảm 5,27%.
Traders Union cung cấp các hiểu biết về cách xử lý chuỗi thắng và thua trong giao dịch Forex. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu về tâm lý giao dịch, quản lý rủi ro và duy trì sự cân bằng cảm xúc. Bạn có thể đọc thêm về nó tại đây (Traders Union).
Tradeciety cung cấp những bài học quý giá về cách xử lý chiến lược giao dịch và đối phó với chuỗi thua lỗ. Họ nhấn mạnh tính ngẫu nhiên của kết quả giao dịch và tầm quan trọng của việc duy trì kỷ luật trong giao dịch, ngay cả trong thời gian khó khăn. Thông tin chi tiết có thể tìm thấy tại đây (Tradeciety Online Trading Blog) (Tradeciety Online Trading Blog) (Tradeciety Online Trading Blog).
Titan FX thảo luận về tâm lý của việc thắng và thua trong giao dịch, nhấn mạnh cách mà các thiên kiến cảm xúc như sự tự tin thái quá và sợ thua lỗ có thể ảnh hưởng đến quyết định giao dịch. Họ cũng cung cấp các chiến lược để duy trì cân bằng và cải thiện hiệu suất giao dịch. Xem bài viết của họ tại đây (Titan FX).
Xác định mục tiêu rõ ràng, không lạm dụng đòn bẩy
Mỗi người có mục tiêu giao dịch khác nhau, có người muốn kiếm tiền nhanh, có người chỉ muốn bảo toàn vốn. Không có mục tiêu giao dịch cụ thể, thì rất khó có thể lập kế hoạch và quản lý rủi ro hiệu quả. Nếu bạn không biết mình muốn gì, thì dễ dàng sa vào cái bẫy của đòn bẩy.
Ví dụ, trader nổi tiếng Bill Lipschutz, ông bắt đầu giao dịch ngoại hối với vốn ban đầu chỉ 12.000 USD, sau 6 tháng đã trở thành triệu phú. Tuy nhiên, ông đã sử dụng đòn bẩy quá mức, dẫn đến thua lỗ toàn bộ số tiền đó. May mắn là ông đã học được bài học quý giá từ lần này, và sau đó đã trở thành một trader nổi tiếng.
Trader khác là Ed Seykota, ông có mục tiêu giao dịch rõ ràng là tăng trưởng vốn 100% mỗi năm. Ông không sử dụng đòn bẩy quá mức, mà chỉ sử dụng ở mức vừa phải, do đó dù thị trường có biến động mạnh, ông vẫn kiểm soát được rủi ro.
Xác định mục tiêu giao dịch rõ ràng
- Xác định mục tiêu giao dịch cụ thể, ví dụ: bảo toàn vốn, tăng trưởng vốn 20%/năm, kiếm lời nhanh…
- Lên kế hoạch giao dịch phù hợp với mục tiêu đã đặt ra
- Quản lý rủi ro hiệu quả để đạt được mục tiêu
Không lạm dụng đòn bẩy
- Đòn bẩy là một lưỡi dao hai đầu, có thể giúp gia tăng lợi nhuận nhưng cũng dễ dẫn đến thua lỗ nặng nề
- Chỉ sử dụng đòn bẩy ở mức độ vừa phải, không nên quá lạm dụng
- Khi sử dụng đòn bẩy, cần phải có kế hoạch quản lý rủi ro chặt chẽ
Kiên định với nguyên tắc giao dịch, không bị cám dỗ bởi lợi nhuận tiềm năng
Trong giao dịch, nguyên tắc là rất quan trọng, đây là kim chỉ nam để bạn có thể kiên định trong suốt quá trình giao dịch. Nhiều trader mới bắt đầu rất hay bị cám dỗ bởi lợi nhuận nhanh chóng, họ sẵn sàng bỏ qua các nguyên tắc đã xây dựng, chỉ vì hy vọng một phát giàu nhanh. Tuy nhiên, điều này hiếm khi thành công, mà thường sẽ dẫn đến thua lỗ nặng nề.
Ví dụ, trader nổi tiếng Larry Hite, ông đã xây dựng một hệ thống giao dịch dựa trên các nguyên tắc rõ ràng, bao gồm quản lý rủi ro, đa dạng hóa danh mục đầu tư, v.v. Mặc dù hệ thống này không mang lại lợi nhuận “khủng” như một số trader khác, nhưng nó lại giúp ông gặt hái thành công lâu dài. Nhiều lần ông bị cám dỗ bởi những cơ hội “béo bở”, nhưng ông vẫn kiên định với phương pháp đã xây dựng, không bỏ qua các nguyên tắc chỉ vì lợi nhuận nhanh chóng.
Xây dựng và tuân thủ các nguyên tắc giao dịch
- Xây dựng hệ thống giao dịch dựa trên các nguyên tắc rõ ràng, bao gồm quản lý rủi ro, đa dạng hóa danh mục, v.v.
- Kiên định với phương pháp đã xây dựng, không bỏ qua các nguyên tắc chỉ vì lợi nhuận nhanh chóng
- Kiên trì thực hiện hệ thống giao dịch đã được xây dựng, không bị cám dỗ bởi các cơ hội “béo bở” nhưng không phù hợp
Kiên nhẫn và kỷ luật, không bị tâm lý chi phối
Tâm lý là yếu tố rất quan trọng trong giao dịch, nó có thể quyết định sự thành bại của một trader. Nhiều trader mới bắt đầu thường bị các cảm xúc như sợ hãi, tham lam, và sự thiếu kiên nhẫn chi phối, dẫn đến việc ra q quyết không đúng, hoặc thậm chí là bỏ cuộc khi thị trường biến động. Để thành công trong giao dịch, việc kiên nhẫn và kỷ luật là không thể thiếu.
Kiên nhẫn trong giao dịch
- Giao dịch cần có sự kiên nhẫn, không nên vội vàng muốn kiếm lời ngay lập tức
- Thị trường có thể biến động mạnh và không theo ý của bạn, việc kiên nhẫn sẽ giúp bạn vượt qua những giai đoạn khó khăn
- Đôi khi, việc không làm gì cũng là một quyết định sáng suốt trong giao dịch
Kỷ luật trong thực hiện chiến lược giao dịch
- Tuân thủ nguyên tắc đã đặt ra, không bao giờ vi phạm các quy định đã xác định
- Xác định các điểm vào lệnh và thoát lệnh rõ ràng, không để cảm xúc chi phối quyết định giao dịch
- Lập kế hoạch giao dịch và tuân thủ nghiêm ngặt, không để bản thân bị dao động bởi tâm lý
Tìm hiểu thị trường và phân tích cơ bản
Để có thể giao dịch thành công trên thị trường tài chính, việc hiểu rõ về thị trường và phân tích cơ bản là vô cùng quan trọng. Không chỉ dựa vào may mắn mà còn cần có kiến thức chuyên sâu về các yếu tố ảnh hưởng đến giá cả.
Hiểu rõ về thị trường tài chính
- Nắm vững về cơ cấu thị trường, các sản phẩm tài chính được giao dịch, cách thức hoạt động của thị trường
- Theo dõi các thông tin, sự kiện có thể ảnh hưởng đến thị trường, như dữ liệu kinh tế, chính trị, v.v.
- Hiểu rõ về biến động giá cả và cách thức định giá các sản phẩm tài chính
Phân tích cơ bản
- Phân tích cơ bản là việc đánh giá giá trị thực của một tài sản dựa trên các yếu tố kinh tế, tài chính và chính trị
- Các chỉ số kinh tế như tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng GDP, lãi suất, v.v. có thể ảnh hưởng đến giá cả của các tài sản
- Việc phân tích cơ bản giúp đưa ra quyết định giao dịch dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về thị trường
Quản lý vốn hiệu quả và đa dạng hóa danh mục
Quản lý vốn là yếu tố then chốt quyết định đến sự thành công trong giao dịch. Việc đặt lệnh mà không quản lý được rủi ro có thể dẫn đến thua lỗ nặng nề, thậm chí là mất hết vốn. Đa dạng hóa danh mục cũng là một chiến lược quan trọng giúp giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư.
Quản lý vốn hiệu quả
- Xác định mức rủi ro cho mỗi giao dịch sao cho phù hợp với kỳ vọng sinh lời và khả năng chịu đựng rủi ro của bạn
- Sử dụng stop loss để hạn chế lỗ và take profit để cắt lời đúng lúc
- Không đặt một lượng vốn quá lớn vào một giao dịch duy nhất, hãy đa dạng hóa vốn
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
- Đa dạng hóa danh mục giúp giảm thiểu rủi ro do tài sản tập trung
- Chia vốn đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau, tránh tập trung vào một loại duy nhất
- Đa dạng hóa cả về thời gian, không đặt cùng một khoản vốn vào các giao dịch cùng một thời điểm
Học hỏi và không ngừng cải thiện
Trên con đường trở thành một trader thành công, việc học hỏi và không ngừng cải thiện bản thân là rất quan trọng. Thị trường tài chính luôn biến động và thay đổi, việc cập nhật kiến thức và kỹ năng mới sẽ giúp bạn tiếp tục thành công trong giao dịch.
Học hỏi từ các trader giàu kinh nghiệm
- Tìm hiểu về các trader thành công và học hỏi từ họ, từ cách họ xây dựng chiến lược đến cách họ quản lý rủi ro
- Đừng ngần ngại hỏi và trao đổi kinh nghiệm với những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực giao dịch tài chính
Cập nhật kiến thức và kỹ năng mới
- Thị trường tài chính luôn thay đổi, việc cập nhật kiến thức mới giúp bạn đào sâu hơn vào thị trường
- Hãy tham gia các khóa học, seminar, đọc sách và bài báo chuyên ngành để nắm bắt những xu hướng mới trong giao dịch
Kết luận
thị trường có vẻ không phù hợp với thực tế, nhưng sau khi phân tích nghiêm túc theo hướng ngược lại, lại là đúng, những người có tầm nhìn sâu sắc sẽ nắm bắt được cơ hội như vậy.
Ví dụ, vào ngày 10/6, Gary đã đưa ra cảnh báo về thị trường chứng khoán một lần nữa, ông nói rằng hiện tại thị trường chứng khoán đã tăng lên mức mà cả những trader chuyên nghiệp cũng không hiểu nổi, sau khi xem xét kỹ càng, ông phát hiện ra đó thực chất là do nhà đầu tư cá nhân thổi phồng giá cổ phiếu, bên dưới vẻ ngoài của một thị trường phát triển, lại ẩn chứa sự điên rồ giống như bong bóng dot-com trước khi vỡ ra năm 1999. Và quả nhiên, vào ngày 12/6, chỉ số Dow Jones của Mỹ giảm 6,9%, lúc đỉnh điểm đã gần chạm mức ngưng giao dịch, chỉ số S&P 500 giảm 5,89%, chỉ số Nasdaq giảm 5,27%.
